Nadat je koolhydraten hebt gegeten gaat je lichaam deze in stukjes splitsen totdat er alleen monosachariden overblijven (glucose). Dit wordt in je bloed opgenomen en wordt zo naar elk lichaamsdeel vervoerd om daar energie te leveren.

Voor je lichaam zijn eenvoudige suikers een heel gemakkelijke energiebron. Het verteren kost heel weinig energie omdat ze zo klein zijn. Dus al een kwartier nadat je begonnen bent met het eten van suikers wordt de suiker al opgenomen in je lichaam en stijgt je bloedglucose. Dit stijgt zo snel dat het voor je lichaam heel moeilijk is om direct te zorgen dat het niet boven de normale waarde uitstijgt. Het gevolg is dat de bloedglucosewaarde hoger wordt dan het normaal is. Je krijgt dan een suikerpiek in je bloed.

Deze suikerpiek is niet wenselijk. Je lichaam hanteert strikte normen voor alles wat er in je lichaam gebeurt. De hoeveelheid glucose in het bloed moet tussen de 4 en 6 nmol/l blijven. Zodra deze waarde hoger wordt, wordt er insuline geproduceerd. Insuline zorgt ervoor dat de suikers worden opgenomen in je cellen.

Na een suikerrijke maaltijd ontstaat dus een suikerpiek, waarna je lichaam daarop reageert met een grote afgifte van insuline. Dit werkt heel goed en de bloedsuiker schiet naar beneden. Het gaat zelfs zo hard dat het onder de normaalwaarde komt. Voilá: een suikerdip.

Een te lage bloedsuiker merk je doordat je je slap en moe voelt, trillerig bent, duizelig wordt, behoefte hebt aan suiker…. Suiker? Já! En dát is nou waar het om gaat. Doordat je veel suikers hebt gegeten, heeft je lichaam uiteindelijk een suikerdip gekregen en daardoor verlang je naar meer suiker om die suikerdip weer op te heffen. Als je een kwartiertje wacht herstel je vanzelf en heb je geen suikers nodig, maar zo gaat het vaak in de praktijk niet.

Ondanks dat suiker niet verslavend werkt in je hersenen word je dus wel gestimuleerd om suiker te blijven eten nadat je er eenmaal aan begonnen bent.

Koolhydraten in je lichaam

De langere suikermoleculen, koolhydraten, worden een stuk moeilijker opgenomen door je lichaam. Als je een maaltijd eet waar nauwelijks simpele suikers in zitten, maar vooral de complexere koolhydraten, dan stijgt de bloedsuikerwaarde niet zo snel en niet zo ver. Dit is het geval bij vezelrijke producten zoals volkoren brood, zilvervliesrijst, volkoren pasta, havermout, groenten, fruit etc.

De waarde van je bloedsuiker blijft binnen de gezonde waarden en je lichaam hoeft dus niet met man en macht de bloedglucose naar beneden te brengen. Dit betekent dat de energie uit je maaltijd geleidelijk wordt opgenomen en dat je gedurende langere tijd de energie kunt benutten.

Suikers en afvallen

Afvallen kan best lastig zijn als je veel simpele suikers eet. Dit heeft niet echt te maken met de energie die je uit de suikers haalt, want die is met 4 kcal lager dan uit vetten (9 kcal). Uiteindelijk gaat het om je totale energiebalans. Eet je meer dan je nodig hebt en/of verbruikt, dan kom je aan.

Doordat snelle suikers je ertoe aanzetten om meer suikers te eten kan het gebeuren dat je meer eet dan je nodig hebt. Je lichaam geeft namelijk zelf aan dat er suikers nodig zijn om je beter te voelen. Het menselijk lichaam is sterk genoeg om zichzelf te herstellen zonder suikers, maar het is beter om deze snelle suikers en de suikerdip te vermijden. Zo wordt je ook niet continu verleid om te blijven eten.

Aan de andere kant kunnen complexe koolhydraten je helpen bij het afvallen. Als je regelmatig volkoren producten eet verspreid je de energie gelijkmatig over de hele dag. Je voorkomt een suikerdip en dus voorkom je het verlangen naar iets zoets. Dit kan je helpen om alleen die hoeveelheid energie binnen te krijgen die je nodig hebt en niet meer dan dat.

Zijn er suikers die je zonder problemen kunt eten?

Zoals de richtlijnen van de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) al aangeven gaat de richtlijn alleen om de toegevoegde suikers (gebak, snoep, koek, etc.) en de suikers van nature aanwezig in honing, stroop, siroop en vruchtensappen en -concentraten. Deze suikers werken allemaal volgens bovenstaand mechanisme van suikerpiek en suikerdip en ze zijn bovendien erg slecht voor je tanden.

Het is dus niet zo dat honing of siroop beter voor je lichaam is omdat het natuurlijker is dan kristalsuiker. De suikerpiek ontstaat net zo snel bij deze voedingsmiddelen.

Suikers afkomstig uit zuivel en fruit kun je met een gerust hart eten. Deze producten bevatten naast suikers ook een heleboel andere nuttige voedingsstoffen. Fruit bevat bijvoorbeeld vezels. Vezels maken een product minder snel verteerbaar, waardoor de suikers niet zo snel worden opgenomen en de suikerpiek lang niet zo groot wordt. Ook voor melk geldt dat de samenstelling zorgt dat je geen hoge suikerpiek krijgt.